اندام های گفتاری
اندام های گفتاری به قسمت‌هایی از بدن گفته می‌شود که در فرایند صحبت کردن و تولید صدا نقش دارند. برای مثال حنجره یکی از اندام‌ها است که نقش اساسی برای تولید صدا در بدن انسان دارد و حرف زدن بدون آن ممکن نیست. این اندام‌ها به 3 دسته تقسیم می‌شوند:
- اندامهای تنفسی: شش، نایژه و نای
- اندامهای واج ساز: حنجره
- اندامهای تلفظی: حفره حلق، دهان و چند اندام دیگر
اندامهای تنفسی
شش‌ها عضوی از بدن انسان هستند که همه چیز برای حرف زدن از این قسمت‌ها شروع می‌شود. وظیفه این قسمت‌های بدن ذخیره هوا، جریان دادن آن درون بدن و پاکسازی است. هوای لازم برای تولید صدا از این قسمت بدن خارج می‌شود و به حنجره می‌رسد. هر بدن انسان 2 شش دارد که در مجموع شامل حدود 300 میلیون کسیه هوا هستند. هوای درون این کسیه‌ها از طریق مسیرهای تعیین شده در شش و حلق به حنجره می‌رسد.
انشعابات نای یکی دیگر از اندام های گفتاری هستند که به هر 2 شش انسان متصل هستند و هوا را بین شش‌ها و قسمت‌های دیگر جابه‌جا می‌کنند. نای و نایژه‌ها مهم‌ترین مسیر انتقال هوا هستند و هم هوا را به داخل شش هدایت می‌کنند و هم در خروج آن از شش نقش دارند.
اندامهای واج‌ساز
حنجره یکی از قسمت‌های مهم برای تولید صدا و گفتار است. این قسمت جلوی گردن و پایین زبان قرار گرفته است و در تنفس، حرف زدن و بلعیدن غذا نقش دارد. تارهای صوتی مهم‌ترین قسمتی از حنجره هستند که در تولید صدا نقش دارند. این تارهای به وسیله پوشش مخاطی محافظت می‌شوند و باز و بسته شدن هوا در پشت آن‌ها باعث حبس شدن هوا و تولید صدا می‌شود.
تارهای صوتی یکی از مهم‌ترین اندام های گفتاری هستند که لرزیدن آن‌ها باعث ایجاد صدا می‌شود. این صدا به دلیل ارتعاش مولکول‌های هوا ایجاد شده و از طریق حلق و با هدایت زبان، لب‌ها و دندان‌ها تبدیل به کلمات قابل فهم می‌شود.
اندامهای تلفظی
یکی دیگر از اندام های گفتاری مهم زبان است. وظیفه این عضو هدایت هوا به صورت درست است و با کمک لب‌ها و دندان‌ها کلمات قابل فهم تولید می‌شود. صدایی که از سمت حلق تولید شده با کمک زبان هدایت می‌شود و در نهایت می‌توان از آن برای تولید کلمه استفاده کرد.
لب و دندان نیز بخشی از اندام های گفتاری هستند و هرچند که دندان یک اندام محسوب نمی‌شود اما بهتر است درباره آن توضیح دهیم. شکل لب‌ها نقش زیادی در حرف زدن، تولید صدا و آوا دارد. زمانی که حرف ب را تلفظ می‌کنید لب‌ها به هم می‌چسبند و هنگامی که حرف ه را تلفظ می‌کنید از هم فاصله دارند. همین سازوکار انعطاف‌پذیر لب‌ها نقش زیادی در تولید آواهای مختلف دارد. در کنار لب‌ها، دندان‌ها نیز برای تلفظ درست حروف و کلمات نقش زیادی دارند و بخشی از سیستم تکلم محسوب می‌شوند.
اهمیت اندام های گفتاری
اکنون که با اندام های گفتاری آشنا شدید بهتر است درباره اهمیت آن‌ها نیز توضیح دهیم. همه انسان‌ها در طول روز با افراد زیادی سروکار دارند و بیشتر ارتباطات از طریق حرف زدن است. در صورتی که هر کدام از اندام‌هایی که توضیح داده شد دچار مشکل شوند ، حرف زدن برای فرد سخت می‌شود و در نتیجه ارتباط برقرار کردن ممکن نیست. سالم بودن این اعضا در بدن به معنی این است که افراد می‌توانند با هم ارتباط برقرار کنند اما همه چیز به ارتباط عادی محدود نمی‌شود.
افرادی زیادی وجود دارند که حرف زدن و صدای آن‌ها بخشی از حرفه و کار این افراد محسوب می‌شود. برای مثال تولید پادکست یکی از مشاغل محبوب در سال‌های اخیر است که بدون داشتن صدای خوب، تمرین و آموزش ممکن نیست. تصور کنید یک پادکست با صدای خش‌دار که واضیح نیست ضبط شده باشد. طبیعی است که هیچ فردی به این فایل صوتی توجه نمی‌کند به همین دلیل سالم بودن و استفاده درست از اندام های گفتاری برای گوینده اهمیت زیادی دارد.
گویندگی حوزه‌های بسیار دیگری هم دارد و برا همه افرادی که در این حرفه مشغول هستند، مراقبت و آشنایی با روش تولید صدا و اندام‌هایی که در این فرایند نقش دارد مهم است.
اهمیت صدا در مشاغل دیگر مانند خوانندگی به صورت ویژه اهمیت دارد. هنرجوها و خواننده‌ها باید بتوانند از صدای خود به درستی استفاده کنند و تنها داشتن صدای خوب کافی نیست. آموزش و بعد از آن تمرین و تکرار مهم‌ترین شرط موفقیت برای این افراد است. در طول این مدت باید مراقب سلامت اندام های گفتاری خود باشند و سبک زندگی، تغذیه و همه رفتارهای دیگر آن‌ها در جهات تقویت و مراقبت از این اندام‌ها باشد.
در نهایت، حتی اگر شغل و حرفه شما ارتباطی با صدا ندارد بهتر است همچنان مراقب صدای خود باشید. آلودگی در دنیای امروز بسیار زیاد است و شرایط نامناسب شهرهای شلوغ باعث آسیب‌های جدی به اندام های گفتاری افراد به ویژه شش‌ها می‌شود.
مراقبت از اندام های گفتاری
یکی دیگر از موضوعاتی که باید به صورت ویژه به آن توجه داشته باشید مراقبت از اندام‌هایی است که در تولید صدا و حرف زدن شما نقش دارند. اکنون که با روش کار و اهمیت این اعضای بدن آشنا شدید بهتر است درباره روش‌های مراقبت از آن‌ها نیز بدانید.
توصیه اول همه متخصص‌ها برای مراقبت از شش، حلق و بسیاری از اندامهای دیگر، پرهیز از مصرف سیگار و دخانیات است. مصرف این مواد باعث آسیب به ریه می‌شود و عامل اصلی سرطان حنجره محسوب می‌شود. در صورتی که در شهر شلوغ زندگی می‌کنید یا شرایط کاری شما باعث می‌شود در معرض آلودگی تنفسی باشید بهتر است از ماسک استفاده کنید. ماسک فیلتردار بهترین گزینه برای مراقبت از اندام های گفتاری به ویژه شش‌ها است.
مصرف کافی آب نیز باعث می‌شود مخاطی که برای محافظت از تارهای صوتی یا ریه استفاده می‌شود رقیق شده و در نتیجه عملکرد بهتری داشته باشند. به صورت کلی، نوشیدن آب کافی از جهت‌های بسیاری به بهبود عملکرد شش‌ها کمک می‌کند.
فعال بودن یکی دیگر از روش‌هایی است که به سالم نگه داشتن اندام های گفتاری کمک می‌کند. ورزش کردن به مدت 20 دقیقه در طول روز باعث می‌شود شش‌های شما تقویت شود و بتواند هوای بیشتری درون خودش نگهداری کند. پیاده‌روی، دوچرخه سواری یا دویدن بهترین روش‌های موجود برای کمک به شش است.
نفس عمیق یکی دیگر از روش‌های کمک به اندام های گفتاری است که سال‌های زیادی است توسط متخصان توصیه می‌شود. این کار باعث می‌شود ریه‌های شما به مرور زمان به حداکثر ظرفیت خود برسد. تنفس عمیق و تنفس از طریق دیافراگم روش‌های زیادی دارد و سعی کنید در طول روز چند مرتبه به این روش تنفس کنید.
نتیجه‌گیری
اندام های گفتاری به قسمت‌هایی از بدن گفته می‌شود که در صحبت کردن و حرف زدن نقش دارند. هر کدام از این اندام‌ها وظیفه مخصوص خودشان را دارند و اختلال در عملکرد آن‌ها باعث می‌شود صحبت کردن با مشکل روبرو شود. در این مطلب درباره این اندام‌ها و اهمیتی که دارند توضیح داده شد و در انتها نیز چند روش برای مراقبت از آن‌ها را بررسی کردیم.
منبع : https://avakstudio.com//
تهیه کننده : علیرضا سینی چی ( کارشناس ارشد زبانشناسی ) معاون فن آوری دبیرستان
تایید کننده : محمد امین فرشچی ( دکتری آموزش زبان ) دبیر زبان انگلیسی دبیرستان